TARIM

Sakarya’nın ekonomisi tarım ve sanayiye dayanır. Faal nüfusun % 65’i tarım sektöründe % 15’i sanayi sektöründe, %20’si diğer sektörlerde çalışır. Türkiye’nin hızla gelişen bir ilidir. Tarım ve  ovalar yurdun en verimli tarım alanları arasında yer alır. Modern tarım yapıldığı için verim fazladır. Toprakların %5o’si Tarım alanı, %42’si orman ve fundalık alanı, %2’si çayır ve mera, %6’sı tarım dışı alandır.  Çok çeşitli tarım ürünleri yetişir. Başlıca tarım ürünleri: Buğday, arpa, mısır, fasulye, şekerpancarı, ayçiçeği, patates, soğan ve tütündür. Sebze üretimi bol ve çeşitlidir. İstanbul’un sebze ihtiyacının çoğunu karşılayan şehirdir. Yazlık, kışlık ve turfanda sebzeleri çoktur. Meyve de bol ve çeşitlidir. Başlıca meyva ürünleri: Elma, armut, ayva, erik, kiraz, şeftali, ceviz, fındık, kestane, çilek, üzümdür. Sakarya ili Türkiye tarımında önemli bir yere sahiptir. Patates ve şekerpancarı iki önemli ürünüdür. Patates denilince akla Adapazarı gelir. Adapazarı’nda 1980’lerin sonlarında ‘Arıcan’ adıyla tescil ettirilmiş ve izolasyonlu alanlarda üretilmeye başlanmış özel bir kabak türü de bulunmaktadır. Aşağı Sakarya Havzası bol yağmur alır. Ormanlar bakımından zengin olduğundan bu su depolanır ve akarsular düzenli beslenir. Ortalama su hacmi 4 milyar metreküptür. Sakarya havzasında 2 milyon 75 bin hektarlık ovalık alanın, 1 milyon 671 bin 600 hektarı sulanabilir özelliktedir. Şekerpancarında verim yüksektir.

HAYVAN VARLIĞI VE HAYVANSAL ÜRETİM

İlimizde veraset ve intikal yasaları çerçevesinde yıldan yıla küçülme eğilimindeki tarım arazilerinde bitkisel tarım faaliyetleri sınırlandığı gibi, hayvancılıkta da orta ve büyük ölçekli işletmelerin sayısı azdır. Hayvan varlığının dağılımı: Koyun, Keçi, Sığır, Manda, Tavuk Etçi, Tavuk Yumurta, Köy Tavuğu, Hindi, Ördek, Kaz, Arılı Kovan’dır. Küçükbaş hayvancılıkta meraya dayalı sürdürülmekte, büyükbaşlar bazında ise otlatmaya dayalı hayvan besleme pek görülmemekte, daha çok kapalı sistem hayvancılık faaliyetleri tercih edilmektedir. Büyükbaş hayvancılıkta yetiştirici, besi ve süt sığırcılığına yönelmiş olup bu oran %14,84 olarak gerçekleşmiştir. İlimizde sığırcılık sektörü yanında tavukçuluk sektöründe de önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Modern beyaz et ve yumurta tesisleri faaliyete geçirilmiş ve bunlara bağlı kesimhaneler kurulmuştur. Broiler (Etçi) üretim yılda beş devre olarak yapılmaktadır. Broiler üretiminin yoğunluğu hayvansal üretimden elde edilen değeri yükseltmektedir. Arıcılık ilimizde fennî kovan sayısında yıldan yıla bir artış, ilkel kovan sayısında bir azalış söz konusudur. Yetkili bakanlık tarafından bal üreticileri kayıt altına alınarak, yetiştiricilere ruhsat verilmiştir. Her üreticinin yıllık yaklaşık 1 ton bal üretimi yapılmaktadır.

ORMANCILIK

Osmanlı Döneminde Sakarya “orman denizi” kızılcam, sarıçam, karaçam, dişbudak, kayın, gürgen, köknar, deme, ardıç, meşe, ceviz, ıhlamur vb. ağaçlarıyla yüzyıllarca hem gemi kerestesi ve hem de diğer sanayi ürünleri imalâtı yanında, İstanbul’un yakacak ihtiyacını da karşılamak için kullanılmış. Sakarya yöresindeki köprülerin çoğu, başka bir malzeme gerekmeden ormanlardan temin edilen kereste ile ahşap olarak yapılıyor ve tamire muhtaç olanlar ise gerekli hammadde kolaylıkla sağlanabildiğinden, daha süratli bir şekilde onarılıyordu. Osmanlı Devleri, özellikle Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi’nden sonra Akdeniz egemenliğini ele geçirmek için denizciliğe ve dolayısıyla donanmaya büyük önem vermesi tersaneler kurulup kapasiteleri arttırılmış bu maksatla Haliç Tersanesi genişletilmiştir. Gemi yapım ve onarım çalışmalarının en önemli ana malzemelerinden biri olan keresteye Tersâne-i Amire her zaman ihtiyaç duymuştur. Çok eski dönemlerden beri bu ihtiyacı büyük ölçüde karşılayan bölge Sakarya’dır.  Bu bakımdan yöredeki “orman denizi”, Tersâne-i Amire için “Kereste Ocaklığı” olarak tayin edilmiştir. Yani, yılda belli bir miktarın altında olmamak kaydıyla bu bölgeler kereste temin etmekle yükümlü idiler. Her baharda Donanma-i Hümâyûn Akdeniz, Karadeniz gibi sulara açıldığından, yeni gemilerin yapımı ve onarıma ihtiyaç gösterenlerin yenilenmesi, bol miktarda kereste teminine bağlıydı. Kereste ve keresteden mamul maddeler (gemi küreği, direk, seren, tüfek kundağı vb), genellikle orman bakımından zengin olan bu yöreden sağlanıyordu. Günümüzde de Sakarya ili çok zengin bir orman varlığına sahiptir. İl topraklarının %45’i orman ve fundalıklarla kaplıdır. Ormanlar 200 bin hektar, fundalıklar 20 bin hektardır. Ormanlar gür ve verimlidir. Ormanlarda çam çeşitleri, kayın, gürgen, meşe, dış budak, kestane, çınar ağaçları çoğunluktadır. İl ormanlarından senede 300 metreküp sanayi odunu, 240 bin ster yakacak odunu elde edilir. 

MADENCİLİK

Sakarya ilinde çeşitli madenler vardır. Ama bunların bir kısmı işletmeye açılmış değildir. İlin en önemli madenlerinden biri olan demir’dir, toplam rezervi 110 milyon tona yaklaşan bu yataklar işletmeye açılabilmiş değildir. İldeki ikinci önemli maden ise mermerdir. Adapazarı, Sapanca ve Akyazı ilçelerinde büyük mermer rezervleri vardır.  Merkez ilçe-Taşkısığı bölgesinde işletilen 50 milyon metreküp toplam rezervli yataklardan siyah mermer çıkarılır. Sakarya’da demir ve mermer dışında, bakır, manganez, asbest, talk ve kil yatakları vardır. Sakarya’da geniş alanlar kaplayan kil yatakları ise, tuğla ve kiremit yapımında kullanılmak üzere işletilmektedir.

SÜS BİTKİ ÜRETİMİ

İlimizde aile başına düşen arazi miktarının çok az olması yanında arazi parçalılığının ve parsel büyüklüklerinin asgari seviyelerde olması, diğer tarımsal faaliyetlerin verimlilik sağlayacak şekilde sürdürülmesine imkân vermemekte, bu yörelerdeki üreticilerimiz de birim alandan daha çok gelir getiren sektörlere yönelmektedir. Bu sektörlerin başında iç ve dış mekân süs bitkileri üretimi gelmektedir.

SERACILIK

İlimizde işletmelerin arazi varlıklarının çok küçük oluşu, özellikle %30’unun 15 dekardan az tarım arazisine sahip oldukları düşünülürse, bu alanlardan en yüksek verim ve gelir elde edilebilmesi sera sebzeciliği ile mümkündür.